1. การเลือกเรื่อง เรื่องที่นำมาเขียนเป็นสารคดีจะต้องเป็นเรื่องที่อยู่ในความสนใจหรือทันสมัย หากเป็นเรื่องทั่วๆไป หรือเรื่องที่เกิดขึ้นในอดีต
ก็ควรนำเสนอให้น่าสนใจด้วยมุมมองที่แปลกใหม่มีประโยชน์แก่ผู้อ่านและมุ่งนำเสนอข้อเขียนที่เป็นความรู้ความคิดจากเรื่องจริง
เหตุการณ์จริง และจะต้องเขียนให้อ่านเพลิดเพลิน มีอรรถรส
2. การตั้งชื่อเรื่อง
ควรตั้งชื่อเรื่องให้ผู้อ่านเกิดความสนใจ สะดุดหู สะดุดตา ควรเป็นชื่อที่เข้ายุคเข้าสมัยในปัจจุบัน
ควรหาคำที่มีความหมายกว้างๆ เพื่อให้ครอบคลุมเนื้อหาแต่ชื่อเรื่องต้องตรงกับเนื้อหาด้วย แนวทางการตั้งชื่อเรื่อง
- แบบชี้นำเนื้อหา
โดยการนำความสำคัญของเนื้อหามาสรุปเป็นความคิดรวบยอดเช่น ครูไทย...ภารกิจที่ไม่มีวันเสร็จสิ้น, ยาบ้ามหาภัย
- แบบสำบัดสำนวน นำสำนวนแปลก ๆมาใช้
เช่น แสนแสบแสบสยิว สยึ๋มกึ๋ย
- แบบคนคุ้นเคย
เหมือนผู้เขียนคุ้นเคยกับผู้อ่าน เช่น
มาช่วยกันป้องกันเหตุร้ายกันเถอะ
การอยู่ร่วมกันในหมู่บ้านจัดสรร
- แบบคำถาม
เช่น
จริงหรือที่เขาว่าหัวหินสิ้นมนต์ขลัง
- แบบชวนฉงน
เช่น ตายแล้วฟื้น, ตายแล้วไป....
3. กำหนดจุดมุ่งหมายและแนวคิดสำคัญ การกำหนดจุดมุ่งหมายอาจตั้งคำถามว่าต้องการเขียนให้ใครอ่าน
ต้องการให้ผู้อ่านคิด/ทำอย่างไร ผู้เขียนต้องกำหนดแนวคิดให้ชัดเจนว่าสารคดีเรื่องนี้ต้องการจะเสนอแนวคิดสำคัญอะไร
มีแก่นเรื่องอะไรนำเสนอแก่ผู้อ่าน เพื่อจะได้นำเสนอเนื้อหาถ่ายทอดถ้อยคำหรือประโยคต่างๆเพื่อมุ่งสู่แก่นเรื่องนั้น
4. การหาข้อมูล แหล่งความรู้ที่ใช้ประกอบการเขียนสารคดี ได้แก่ หนังสือ สารานุกรม นิตยสาร วารสาร วิทยุ โทรทัศน์ อินเทอร์เน็ต
การสัมภาษณ์ การสนทนา และการเก็บข้อมูลภาคสนาม
5. การวางโครงเรื่อง ผู้เขียนต้องวางโครงเรื่องก่อนเขียนเพื่อเป็นแนวทางในการเขียน
ว่าจะนำเสนอสาระสำคัญแยกเป็นกี่ประเด็น
ประเด็นใหญ่ๆมีอะไรบ้างในประเด็นหลักมีประเด็นย่อยๆ มีตัวอย่าง มีเหตุผลเพื่อสนับสนุนประเด็นหลักอย่างไรบ้าง การวางโครงเรื่องจะช่วยให้เขียนเรื่องได้โดยง่ายไม่สับสน วกวนนอกเรื่องทำให้เรื่องมีเอกภาพมีลำดับต่อเนื่องกันและได้เนื้อความครบถ้วน
6. การลงมือเขียน
สารคดีมีองค์ประกอบเช่นเดียวกับความเรียงทั่วไป คือ
- ความนำ / การเปิดเรื่อง
- เนื้อเรื่อง / การดำเนินเรื่อง
- ความลงท้าย / การปิดเรื่อง
7. เนื้อเรื่อง
/ การดำเนินเรื่อง
กลวิธีการดำเนินเรื่องของสารคดีอาจเป็นการเล่าเรื่องผ่านมุมมองของผู้เขียน หรือมีการแทรกบทสนทนา หรือบทสัมภาษณ์บุคคลที่เกี่ยวข้อง
ผู้เขียนต้องสอดแทรกความคิดเห็นของตนในเนื้อเรื่องด้วย เนื้อเรื่องต้องมีส่วนที่เป็นใจความหลัก
และส่วนขยายความให้เนื้อหาชัดเจนขึ้น
เช่น การเสนอข้อมูลแสดงสถิติ แสดงการเปรียบเทียบ ตัวอย่างประกอบ แต่อย่าให้มากเกินไป
8. ความลงท้าย / การปิดเรื่อง เป็นส่วนทำให้ผู้อ่านประทับใจ ควรเขียนให้กะทัดรัดจับใจผู้อ่าน โดยการสรุปข้อมูล ข้อคิด แสดงข้อคิดเห็น คำแนะนำ
วิธีแก้ปัญหาของผู้เขียน
อย่างสร้างสรรค์
โน้มน้าวให้เกิดความร่วมมือ
สรุปให้เกิดความตระหนัก
9.การใช้ภาษา
ควรใช้ภาษาที่ชัดเจน
ถูกต้องตามหลักไวยากรณ์
เพราะจะทำให้ผู้อ่านเข้าใจง่าย
หากเป็นการใช้ศัพท์เฉพาะหรือภาถิ่นควรอธิบายความหมายไว้ด้วย นอกจากนี้ควรใช้โวหาร สำนวน
ภาพพจน์
ตลอดจนระดับภาษาให้เหมาะสมกับเนื้อเรื่อง
จะเขียนแบบพรรณนา บรรยาย อธิบาย
หรือ โน้มน้าว ก็ได้
10.ความยาวของสารคดี
ไม่ควรมีความยาวมากเกินไป
เพราะสารคดีมีลักษณะเป็นบทเป็นตอน
ไม่ใช่ตำราหรือหนังสืออ้างอิง
จึงควรมีความยาวในการอ่านประมาณ
๑๕ นาที
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น